Abstract
In the Editorial for the Special Issue What is New in the Neolithic? dedicated to Lech Czerniak in honour of his 70th birthday, we outline the articles in this collection.
With this special issue we would like to pay tribute to Professor Lech Czerniak in honour of his 70th birthday. The academic career of the jubilarian has been a source of inspiration and new ideas for three generations of researchers and specialists involved in the field of archaeology. L. Czerniak has not only been actively involved in field research for many years but also constantly and courageously broken common patterns, including those associated with scientific methods, archaeological interpretations, and prehistoric narratives.
The most important of his achievements focus on the issues of Neolithisation and the Neolithic of Central Europe and its Near Eastern origins. These include ongoing research in far peripheries of the Neolithic world in the Polish Lowlands where L. Czerniak established the systematic and widely accepted approach to pottery analysis (Czerniak, 1989; Czerniak & Kośko, 1980b). His research resulted in a shift of the interpretations of Lowland communities from passive recipients of cultural impulses to active agents (e.g. Czerniak, 1980,b, 2007, 2012). Furthermore, L. Czerniak conducted research in Neolithic cultural centres, Çatalhöyük in Anatolia (e.g. Marciniak & Czerniak, 2007), and various sites in Lesser Poland, among others (e.g. Czerniak, 2013; Czerniak et al., 2006; Czerniak, Golański, Józwiak, Kadrow, 2007). The rescue archaeological excavations of the latter as well as on other infrastructure projects (Czerniak, 1998a, 2004, 2016b, 2017b, 2019b; Czerniak & Czebreszuk, 2010; Czerniak & Pyzel, 2016, 2019) inspired him to take up the subject of archaeological ethics and activities in protection and popularisation of cultural heritage (Czerniak, 1997; Czerniak & Kośko, 2019; Czerniak & Kulczykowski, 2014).
The purpose of this special issue is not, however, a summary of L. Czerniak’s outstanding career. We decided to dedicate it to the Neolithic which does not just highlight the extremely consistent achievements of L. Czerniak but also emphasises his constant desire to ask new research questions and challenge research theories and methods. This idea is reflected in the title of the monograph What is New in the Neolithic? and further developed in nine papers by sixteen authors who deal with issues related to the vast areas starting with the Polish Lowlands: Kuyavia (Bogucki, Grygiel), Greater Poland (Marciniak; Żurkiewicz), Pomerania (Matuszewska, Schiller), through Lesser Poland (Kadrow, Golański; Valde-Nowak), the Baltic-Pontic Intermarine Area (Kośko, Szmyt, Makarowicz, Ignaczak), and ending with Anatolia (Pawłowska, Shillito) and Eurasia as a whole (Nowak).
The first paper, Do we Finally Know What the Neolithic Is? by M. Nowak, tackles the definition of the Neolithic which is a key issue for every researcher of this archaeological period. L. Czerniak also addressed this topic in some of his publications (e.g. Czerniak, 1994b, 1998b, 1999) and indicated that a single and universal definition of the Neolithic is not possible. Nowak elaborates on this statement by considering up to date research both on the Neolithic and the philosophy of science.
The second paper Intermarine Area Archaeology and Its Contribution into Studies of Prehistoric Europe is by A. Kośko, M. Szmyt, P. Makarowicz, and M. Ignaczak. They represent a former Kuyavia Research Group from the Adam Mickiewicz University in Poznań (Zespół Badania Kujaw UAM) with which L. Czerniak collaborated for many years obtaining subsequent scientific degrees as well as publishing crucial monographs (Czerniak, 1980, 1994b), numerous papers on material analysis (e.g. Bednarczyk, Czerniak, & Kośko, 1980; Czerniak, 1978, 1979a, 1990, 1992; Czerniak & Dzieduszycka, 1979; Czerniak & Kośko, 1980a), and more general research articles (e.g. Czerniak, 1979b, 1988, 1994a, 1996c, 2008c; Czerniak & Kośko, 1993). As the research interests of this group of archaeologists extended with time towards a much broader area stretching between the Baltic and Black Sea, the paper presents an overview of the research on the Late Neolithic and the Early Bronze Age archaeology of this intermarine area, including its general purpose, background, and conditions. At this point, it is worth highlighting the importance of the Pontic Area with regard to the Neolithisation of Central Europe (e.g. Czerniak, 1994b). L. Czerniak’s interests in this topic contributed to the launch of the Polish-Ukrainian research project on the Bug-Dniester culture with the participation of the University of Gdańsk (Czerniak, Gaskevych, Józwiak, & Domaradzka, 2013).
The next paper Households and Hamlets of the Brześć Kujawski Group by P. Bogucki and R. Grygiel takes us to Kuyavia or, more broadly, to the Polish Lowlands. It discusses both the household and hamlet as two key structures of social organisation in the Neolithic uptake on theoretical developments in the household archaeology as well as new research on the Brześć Kujawski group/culture. The archaeological remains of this particular area have been studied extensively by L. Czerniak throughout his career (e.g. Czerniak, 1980, 1994b, 1996b, 2002, 2007, 2008b, 2012; Czerniak & Piontek, 1980a,b, 1981; Czerniak & Pyzel, 2013, 2016, 2019). Also, the household as a bottom-up approach to the issue of social organisation in the Neolithic has been applied by L. Czerniak in the last 10 years for the Linear Pottery culture (LBK) in Lesser Poland (Czerniak, 2013, 2016a, 2018a, 2019a, 2021).
The topic of the post-LBK communities in the Polish Lowlands is further addressed in the paper by A. Marciniak Exploiting Sheep and Goats at the Late Lengyel Settlement in Racot 18. It presents and commemorates research conducted by L. Czerniak in the 1980s, which included southern Greater Poland to the ecumene of the Brześć Kujawski culture (e.g. Czerniak, 2002, 2008a). On the basis of recent results of Bayesian modelling of radiocarbon dates from Racot (Czerniak et al., 2016), Marciniak demonstrates diachronic transitions in management strategies and the different roles of sheep and goats in the subsistence of the Brześć Kujawski culture.
The fifth paper Colonists and Natives. The Beginning of the Eneolithic in the Middle Warta Catchment 4500–3500 BC by D. Żurkiewicz refers to one of the chapters of L. Czerniak’s seminal monographs on the Early and Middle Neolithic in Kuyavia (1994b). Focusing on the region of Greater Poland, Żurkiewicz presents newly discovered sites of the Brześć Kujawski culture and the Funnel Beaker culture (FBC) and also discusses possible relationships between these two communities (see also Czerniak, 2008a,b).
FBC is further discussed in the paper Is It Just the Location? Visibility Analyses of the West Pomeranian Megaliths of the Funnel Beaker Culture by A. Matuszewska and M. Schiller. The authors provide new insights into the social meaning of the Western Pomeranian monumental burials of the time based on their location and relation to the surrounding landscape. The region is where L. Czerniak grew up and it has been close to him both on a personal and professional level (Czerniak, 1983, 2017a, 2018b). It is also where he returned recently with his research project on the Neolithic roundel at Nowe Objezierze (Czerniak et al., 2020; in press).
The next paper An Integrated Zooarchaeological and Micromorphological Perspective on Midden Taphonomy at Late Neolithic Çatalhöyük by K. Pawłowska and L. M. Shillito discusses the formation processes of middens and the taphonomy of bone assemblages found within them. These data come from the TP area of Çatalhöyük East in Anatolia, which was excavated between 2001 and 2010 by a team lead by L. Czerniak (Figure 1) and A. Marciniak. The field and laboratory research at this site, which is considered one of the symbols of Near Eastern Neolithic, allowed important insights into the Late Neolithic lifeways and transition into the Chalcolithic (e.g. Barański et al., 2021; Czerniak & Marciniak, 2022; Czerniak & Pyzel, 2017; Marciniak & Czerniak, 2007; Marciniak et al., 2015; Özdöl-Kutlu, Carter, Czerniak, & Marciniak, 2015; Roffet-Salque et al., 2018).
The international and interdisciplinary research at Çatalhöyük provoked new interpretations in regard to Central European Neolithic, an example of which is L. Czerniak’s research on the LBK longhouses in Lesser Poland (e.g. Czerniak, 2016a, 2018a, 2019a, 2021). The Early Neolithic of this area, including a well-known structure discovered in Łoniowa in the Dunajec River Basin in the Carpathians, is discussed by P. Valde-Nowak in the paper The Neolithic Sequence of the Middle Dunajec River Basin (Polish Western Carpathians) and its Peculiarities. The author presents impressive originality of the Neolithic settlements discovered in high locations. Similar distant peripheries and borderlands of the Neolithic ecumene in various regions have always attracted L. Czerniak’s particular interest (e.g. Czerniak, 2007; Czerniak & Kabaciński, 1997; Czerniak & Pyzel, 2011; Czerniak & Rzepecki, 2015; Czerniak, Pyzel, & Wąs, 2016).
The final contribution Great Transformations on a Micro Scale: The Targowisko Settlement Region by S. Kadrow and A. Golański addresses the relationships between LBK and Malice culture in Lesser Poland, including socio-cultural changes. It presents the Targowisko micro-region in Lesser Poland where L. Czerniak conducted rescue excavations of numerous Neolithic sites (e.g. Czerniak, 2013; Czerniak et al., 2006, 2007). In fact, Malice culture has interested L. Czerniak for many decades as he analysed both its role in the development of the Brześć Kujawski culture and its position within the post-LBK world (Czerniak, 1996a). Furthermore, the related social transformations of the time lie at the base of his new research project “Sickle man” graves and their role in building a new identity after the decline of the first farming communities in Lesser Poland at the turn of the sixth and fifth millennium BC. This research perfectly illustrates how our scientific trajectories entangle, how we benefit from each other’s research, and how we stimulate each other.
Lech Czerniak has made an important contribution to Neolithic research. The authors and editors of this special issue (along with 32 reviewers who must remain anonymous) are part of a larger group of people listed in Tabula Gratulatoria who would like to show their appreciation and express their gratitude to L. Czerniak and wish him many further successes.
Lech Czerniak at Çatalhöyük, 2006. Photo by J. Pyzel.
Ad multos annos!
What is New in the Neolithic? – A Special Issue Dedicated to Lech Czerniak
List of Articles
Nowak, M.
Do we Finally Know What the Neolithic Is?
Kośko, A., Szmyt, M., Makarowicz, P., & Ignaczak, M.
Intermarine Area Archaeology and Its Contribution into Studies of Prehistoric Europe
Bogucki, P., & Grygiel, R.
Households and Hamlets of the Brześć Kujawski Group
Marciniak, M.
Exploiting Sheep and Goats at the Late Lengyel Settlement in Racot 18
Żurkiewicz, D.
Colonists and Natives. The Beginning of the Eneolithic in the Middle Warta Catchment 4500–3500 BC
Matuszewska, M., & Schiller, M.
Pawłowska, K., & Shillito, L. M.
Valde-Nowak, P.
Kadrow, S., & Golański, A.
Great Transformations on a Micro Scale: The Targowisko Settlement Region
Tabula Gratulatoria
| Michał Adamczyk, Szczecin | Katarzyna I. Michalak, Gdynia |
| Jana Anvari, Köln | Sarunas Milisauskas, Buffalo, NY |
| Monika Badura, Gdańsk | Marek Nowak, Kraków |
| Marek Z. Barański, Gdańsk | Mihriban Özbaşaran, Istanbul |
| Alex Bayliss, London | Piotr Papiernik, Łódź |
| Penny Bickle, York | Ivan Pavlů, Praha |
| Peter Biehl, San Diego, California | Juraj Pavúk, Nitra |
| Peter Bogucki, Princeton | Andrzej Pelisiak, Rzeszów |
| Piotr Chachlikowski, Poznań | Janusz Piontek, Poznań |
| John Chapman, Durham | Dominik Kacper Płaza, Łódź |
| Tomasz J. Chmielewski, Wrocław | Łukasz Połczyński, Gdynia |
| Janusz Czebreszuk, Poznań | Łukasz Pospieszny, Poznań |
| Agnieszka Czekaj-Zastawny, Kraków | Agnieszka Przybył, Wrocław |
| Lucyna Domańska, Łódź | Joanna Pyzel, Gdańsk |
| Guneş Duru, Istanbul | Anna Rauba-Bukowska, Kraków |
| Marcin Dziewanowski, Przecław | Joanna Rennwanz, Poznań |
| Richard P. Evershed, Bristol | Mélanie Roffet-Salque, Bristol |
| Shahina Farid, London | Eva Rosenstock, Bonn |
| Olgierd Felczak, Gdańsk | Silviane Scharl, Köln |
| Patrycja Filipowicz, Poznań | Wolfram Schier, Berlin |
| Mirosław Furmanek, Wrocław | Marek Schiller, Szczecin |
| Adam Golański, Łódź | Lisa-Marie Shillito, Newcastle |
| Tomasz Goslar, Poznań | Jessica Smyth, Dublin |
| Jacek Górski, Kraków | Iwona Sobkowiak-Tabaka, Poznań |
| Ryszard Grygiel, Łódź | Marzena Szmyt, Poznań |
| Ian Hodder, Stanford, Istanbul | Marcin Szydłowski, Szczecin |
| Daniela Hofmann, Bergen | Katarzyna Ślusarska, Szczecin |
| Marcin Ignaczak, Poznań | Joanna Święta-Musznicka, Gdańsk |
| Michał Jakubczak, Warszawa | Ruth Tringham, Berkeley |
| Sławomir Kadrow, Rzeszów | Christina Tsoraki, Leicester |
| Arkadiusz Klimowicz, Poznań | Paweł Valde-Nowak, Kraków |
| Aleksander Kośko, Poznań | Marcin Wąs, Gdańsk |
| Andreas Kotula, Wünsdorf | Alasdair Whittle, Cardiff |
| Danuta Król, Gdańsk | Jacek Wierzbicki, Poznań |
| Marta Krueger, Poznań | Monika Witek, Szczecin |
| Janusz Kruk, Kraków | Piotr Włodarczak, Kraków |
| Jonathan Last, Portsmouth | Anna Zakościelna, Lublin |
| Przemysław Makarowicz, Poznań | Albert Zastawny, Kraków |
| Arkadiusz Marciniak, Poznań | Andreas Zimmermann, Köln |
| Agnieszka Matuszewska, Szczecin | Danuta Żurkiewicz, Poznań |
-
Conflict of interest: The authors state no conflict of interest. K.I.M. is a Managing Editor in Open Archaeology.
References
Barański, M. Z., Czerniak, L., García-Suárez, A., Love, S., Pawłowska, K., Tsoraki, Ch., … Wolfhagen, J. (2021). Integrating records of Mellaart and Hodder research projects at Çatalhöyük: The GDN area. In I. Hodder & Ch. Tsoraki (Eds.), Communities at work: The making of Çatalhöyük (Çatalhöyük Research Project Series no. 15, pp. 51–70). London: British Institute at Ankara.Search in Google Scholar
Bednarczyk, J., Czerniak, L., & Kośko, A. (1980). Z badań nad zespołem osadniczym ludności z kręgu kultur ceramiki wstęgowej w Kruszy Zamkowej, stan. 3, woj. Bydgoszcz (część sepulkralna). Sprawozdania Archeologiczne, 32, 55–90.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1978). Konary, woj. Bydgoszcz, stan. 20. Obozowisko ludności kultury lendzielskiej (Ze studiów nad rozwojem kultur wstęgowych na Kujawach). Sprawozdania Archeologiczne, 30, 33–55.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1979a). Osada kultury lendzielskiej w Kościelcu Kujawskim, gm. Pakość, stan. 16: (Ze studiów nad rozwojem kultur wstęgowych na Kujawach). Pomorania Antiqua, 5, 73–109.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1979b). Z badań nad problematyką równoleżnikowych kontaktów kulturowych społeczeństw dorzeczy Odry i Wisły w młodszej epoce kamienia (Zagadnienie tzw. wpływów kultury rösseńskiej). Wiadomości Archeologiczne, 44(2), 123–129.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1980). Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1983). Kultura ceramiki wstęgowej na Pomorzu. In T. Malinowski (Ed.), Problemy epoki kamienia na Pomorzu (pp. 139–145). Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1988). The Neolithisation of the Kuyavian communities. Archaeologia Polona, 28, 49–69.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1989). Teoretyczne problemy archeologicznej systematyki kulturowej. Przykład badań nad zróżnicowaniem cech technologicznych ceramiki kultur z kręgu naddunajskich. In A. Cofta-Broniewska (Ed.), Kujawskie przyczynki do badań nad neolitem Europy (pp. 33–65). Inowrocław: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1990). First settlement of the oldest phase of the Linear Pottery culture on the Polish lowland: Grabie 4, Włocławek voivodeship. Archaeologia Interregionalis, 11, 49–62.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1992). Węgierce, gm. Pakość, stanowisko 12, woj. bydgoskie. Osada z fazy Ia kultury późnej ceramiki wstęgowej. Sprawozdania Archeologiczne, 44, 32–47.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1994a). Mozaika kulturowa środkowego neolitu Kujaw. Próba interpretacji genetycznej. In L. Czerniak (Ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej (pp. 135–160). Grudziądz: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1994b). Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach 5400–3650 p. n. e. Poznań: Polska Akad. Nauk Inst. Archeologii i Etnologii.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1996a). Kultura malicka a postlinearne kultury Niżu Polski. In J. K. Kozłowski (Ed.), Kultura malicka: Drugi etap adaptacji naddunajskich wzorców kulturowych w neolicie północnej cze̜ści Środkowej Europy (pp. 71–77). Kraków: Nakł. Polskiej Akademii Umieje̜tności.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1996b). Kultura późnej ceramiki wstęgowej versus grupa brzesko-kujawska (w związku z referatem R. Grygla). In J. K. Kozłowski (Ed.), Kultura malicka: Drugi etap adaptacji naddunajskich wzorców kulturowych w neolicie północnej cze̜ści Środkowej Europy (pp. 147–149). Kraków: Nakł. Polskiej Akademii Umieje̜tności.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1996c). Zagadnienie odrębności kulturowej neolitycznych mieszkańców Kujaw. In A. Kośko, J. Bednarczyk, & P. Chachlikowski (Eds.), Z badań nad genezą regionalizmu kulturowego społeczeństw Kujaw (Studia i materiały do dziejów Kujaw – Niżu Polski, Vol. 6, pp. 25–38). Poznań, Kruszwica, Inowrocław: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1997). Badania ratownicze na trasach wielkich inwestycji: Nowe wyzwanie metodyczne, organizacyjne i etyczne. In A. Prinke (Ed.), Aktualne zagrożenia dziedzictwa archeologicznego: Materiały z konferencji ogólnopolskiej, Poznań, 17 kwietnia 1997 r (Poznańskie zeszyty archeologiczno-konserwatorskie, Vol. 6, pp. 38–41). Poznań: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1998a). The first farmers: Najstarsi rolnicy. In M. Chłodnicki & L. Krzyżaniak (Eds.), Pipeline of archaeological treasures.: Gazociąg pełen skarbów archeologicznych (pp. 23–36). Poznań: Poznańskie Towarzystwo Prehistoryczne.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1998b). The Neolithic – what’s that. In M. Zvelebil, L. Domańska, & R. Dennell (Eds.), Harvesting the sea, farming the forest: The emergence of Neolithic societies in the Balitic Region (Sheffield Archaeological Monographs, Vol. 10, pp. 29–30). Sheffield: Sheffield Academic Press.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (1999). V. Gordon Childe a koncepcje neolityzacji. Archeologia kontynentalna versus anglo-amerykańska. In J. Lech & F. M. Stępniowski (Eds.), V. Gordon Childe i archeologia w XX wieku (pp. 93–100). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2002). Settlements of the Brześć Kujawski type on the Polish Lowlands. Archeologické Rozhledy, 54, 9–22.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2004). Kultury z cyklu ceramiki wstęgowej. In J. Bednarczyk & A. Kośko (Eds.), Od długiego domu najstarszych rolników do dworu staropolskiego: Wyniki badań archeologicznych na trasach gazociągów Mogilno-Włocławek i Mogilno-Wydartowo (pp. 195–233). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2007). The North-East frontier of the post-LBK cultures. In J. K. Kozłowski & P. Raczky (Eds.), The Lengyel, Polgár and related cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe (pp. 233–248). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2008a). Najstarsze społeczności rolnicze: Nowa epoka. In M. Kobusiewicz (Ed.), Pradzieje Wielkopolski: Od epoki kamienia do średniowiecza (pp. 147–201). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Oddział w Poznaniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2008b). Ślady osadnictwa kultury późnej ceramiki wstęgowej. Fontes Archaeologici Posnanienses, 44, 191–193.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2008c). Z badań nad neolityzacją Niżu Polski. Zagadnienie tzw. wpływów kultury rösseńskiej. In J. Bednarczyk, J. Czebreszuk, P. Makarowicz, & M. Szmyt (Eds.), Na pograniczu światów: Studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko w 60. rocznicę urodzin (pp. 71–82). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2012). After the LBK. Communities of the 5th millennium BC in North-Central Europe. In R. Gleser & V. Becker (Eds.), Mitteleuropa im 5. Jahrtausend vor Christus: Beiträge zur Internationalen Konferenz in Münster 2010 (pp. 151–174). Berlin: Lit.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2013). House, household and village in the Early Neolithic of central Europe: A case study of the LBK in Little Poland. In S. Kadrow & P. Włodarczak (Eds.), Environment and subsistence – forty years after Janusz Kruk’s “Settlement studies…” (Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa/Studia nad Pradziejami Europy Środkowej, Vol. 11, pp. 43–67). Rzeszów, Bonn: Institute of Archaeology Rzeszów University; Dr. Rudolf Habelt GmbH.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2016a). House and Household in the LBK. In L. W. S. W. Amkreutz, F. Haack, D. Hofmann, & I. van Wijk (Eds.), Something out of the ordinary? Interpreting diversity in the Early Neolithic linearbandkeramik and beyond (pp. 33–64). Newcastle Upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2016b). Osady społeczności kultur ceramiki wstęgowej. In M. Szmyt (Ed.), Studia i materiały do badań nad późnym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej: VI. Osadnictwo społeczności neolitycznych na stanowisku 2 w Janowicach, woj. kujawsko-pomorskie (pp. 73–123). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2017a). Pradoliny pomorskich rzek. Kontakty kulturowe i handlowe społeczeństw w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Podsumowanie konferencji. In F. Mirosław, W. Świętosławski, & W. Chudziak (Eds.), Pradoliny pomorskich rzek: Kontakty kulturowe i handlowe spoeczenstw w pradziejach i wczesnym sredniowieczu (pp. 381–384). Gdansk: Muzeum Archeologiczne.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2017b). Zanim powstała kultura brzesko-kujawska. Przykład stanowisk 2 ,3, 6 i 7 w Ludwinowie, gm. Włocławek. In A. Marciniak-Kajzer, A. Andrzejewski, A. Golański, S. Rzepecki, & M. Wąs (Eds.), Nie tylko krzemienie. Not only flints. Studia ofiarowane prof. Lucynie Domańskiej w 45-lecie pracy naukowo-dydaktycznej i w 70. Rocznicę urodzin (pp. 199–236). Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego. Łódzka Fundacja Badań Naukowych, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Łodzi.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2018a). Is length significant? LBK longhouses and the social context in central-eastern Europe. In P. Valde-Nowak, K. Sobczyk, M. Nowak, & J. Źrałka (Eds.), Multas per gentes et multa per saecula: Amici magistro et collegae suo Ioanni Christopho Kozłowski dedicant (pp. 401–409). Krakow: Institute of Archaeology Jagiellonian University, Alter Radosław Palonka.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2018b). The emergence of TRB communities in Pomerania. Prace I Materiały Muzeum Archeologicznego I Etnograficznego W Łodzi, Seria Archeologiczna, 47, 103–130.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2019a). Kto mieszkał w długich domach? Próba nowego spojrzenia na możliwości rekonstrukcji domu kultury ceramiki wstęgowej rytej. In M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak, & P. Makarowicz (Eds.), Archaeologia Bimaris: Vol. 5. VIR BIMARIS. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (pp. 229–241). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Archeologii. Zakład Prahistorii Europy Środkowo-Wschodniej.Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2019b). Ślady osadnictwa kultur postlinearnych. In J. Pyzel (Ed.), Ludwinowo, site 7. Neolithic settlement in Kuyavia (Ocalone Dziedzictwo Archeologiczne: Vol. 8, pp. 147–174). Pękowice, Gdańsk: Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.10.33547/ODA-SAH.08.Lud.03Search in Google Scholar
Czerniak, L. (2021). The visible and the invisible. A fresh look at LBK longhouse interiors. In L. Jallot & A. Peinetti (Eds.), Use of Space and Domestic Areas: Functional Organisation and Social Strategies: Proceedings of the XVIII UISPP World Congress (4–9 June 2018, Paris, France) Volume 18 Session XXXII-1 (pp. 7–17). Oxford: Archaeopress Publishing.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Czebreszuk, J. (2010). Naczynie zoomorficzne z Ludwinowa, stanowisko 7, woj. kujawsko-pomorskie. Fontes Archaeologici Posnanienses, 46, 127–135.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Dzieduszycka, B. (1979). Badania ratownicze w Polanowicach, woj. Bydgoszcz, stanowisko 6: (Przyczynek do studiów nad metodyką taksonomii typologiczno-chronologicznej kultur wstęgowych na Kujawach). Sprawozdania Archeologiczne, 31, 29–45.Search in Google Scholar
Czerniak, L., Gaskevych, D., Józwiak, B., & Domaradzka, S. (2013). Neolityzacja międzyrzecza Bohu i Dniestru: Wstępne sprawozdanie z polsko-ukraińskich badań w latach 2008–2010. Gdańskie Studia Archeologiczne, 3, 91–118.Search in Google Scholar
Czerniak, L., Golański, A., Józwiak, B., Kadrow, S., Rozen, J., & Rzepecki, S. (2006). Sprawozdanie z archeologicznych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 2003–2004 na stanowiskach 3, 12–15 i 34 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie. In Z. Bukowski & M. Gierlach (Eds.), Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego Seria B: Materiały Archeologiczne. Raport 2003–2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003–2004 (pp. 541–554). Warszawa: Wydawnictwo DIG.Search in Google Scholar
Czerniak, L., Golański, A., & Kadrow, S. (2007). New facts on the Malice culture gained from the rescue excavations at the A4 motorway section East of Krakow. In J. K. Kozłowski & P. Raczky (Eds.), The Lengyel, Polgár and related cultures in the MiddleLate Neolithic in Central Europe: [symposium … at the Polish academy of arts and sciences in Kraków, between March 7th and 12th, 2006] (pp. 471–486). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Kabaciński, J. (1997). The Ertebølle culture in the Southern Baltic Coast. In D. Król (Ed.), The Baltic sea-coast landscapes seminar: Session no. 1. The built environment of coast areas during the stone age (pp. 70–79). Gdańsk: S.N.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Kośko, A. (1980a). Badania sondażowe w Inowrocławiu-Mątwach, stan. 5, woj. Bydgoszcz (Przyczynek do badań nad chronologiczno-genetyczną interpretacją ugrupowań późnolendzielskich z ceramiką “kłutą” na Niżu Polski). Sprawozdania Archeologiczne, 32, 29–53.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Kośko, A. (1980b). Zagadnienie efektywności poznawczej analizy chronologicznej ceramiki na podstawie cech technologicznych. Archeologia Polski, 25(2), 247–280.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Kośko, A. (1993). Z badań nad genezą rozwoju i systematyką kultury pucharów lejkowatych na Kujawach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Kośko, A. (2019). Great expectations: Reflections on the 20th anniversary of Poland’s motorway construction rescue archaeology programme. Sprawozdania Archeologiczne, 71, 457–464. doi: 10.23858/SA71.2019.017.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Kulczykowski, W. (2014). Archeolodzy między przeszłością a przyszłością. Prace konserwatorskie i edukacyjne na ewangelickim cmentarzu w Nowym Monasterzysku, gm. Młynary, pow. Elbląg. Gdańskie Studia Archeologiczne, 4, 181–204.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Marciniak, A. (2022). Abandoning Çatalhöyük. Re-shuffling, re-location and migration as the means of mitigating social unease in the Late Neolithic. In P. Biehl & E. Rosenstock (Eds.), 6000 BC: Transformation and change in the Near East and Europe (pp. 136–157). Cambridge, New York: Cambridge University Press.Search in Google Scholar
Czerniak, L., Marciniak, A., Bronk Ramsey, C., Dunbar, E., Goslar, T., Barclay, A., … Whittle, A. (2016). House time: Neolithic settlement development at Racot during the 5th millennium CAL B.C. in the Polish lowlands. Journal of Field Archaeology, 41(5), 618–640. doi: 10.1080/00934690.2016.1215723.Search in Google Scholar
Czerniak, L., Matuszewska, A., Dziewanowski, M., Pospieszny, Ł., Jakubczak, M., & Szubski, M. (2020). The Neolithic roundel and its socia context on the furthest reaches of the Danubial world. In A. B. Gebauer, L. Sørensen, A. Teather, & A. C. Valera (Eds.), Monumentalising life in the Neolithic: Narratives of continuity and change (pp. 263–271). Oxford, Philadelphia: Oxbow Books.10.2307/j.ctv13pk66m.27Search in Google Scholar
Czerniak, L., Matuszewska, A., Dziewanowski, M., Jakubczak, M., Marciniak, A., Michalak, K. I., … Ryndziewicz, R. (in press). Neolityczny rondel w Nowym Objezierzu i jego kontekst osadniczy. Wstępne wyniki badań w latach 2017–2020. Materiały Zachodniopomorskie.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Piontek, J. (1980a). Próba modelowego opisu form organizacji społecznej i gospodarczej ludności kultur “wstęgowych” na podstawie analizy zespołów typu Brześć Kujawski. Archeologia Polski, 24(2), 335n.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Piontek, J. (1980b). The Socioeconomic system of European Neolithic populations. Current Anthropology, 21(1), 97–100.10.1086/202405Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Piontek, J. (1981). More on Neolithic socioeconomic system. Current Anthropology, 22(1), 86–87.10.1086/202614Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Pyzel, J. (2011). Linear Pottery farmers and the introduction of pottery in the southern Baltic. In S. Hartz, F. Lüth, & T. Terberger (Eds.), Early Pottery in the Baltic. Dating, Origin and Social Context: International Workshop at Schleswig from 20th to 21st October 2006 (Bericht der Römisch-Germanischen Kommission, Vol. 89, pp. 347–360). Frankfurt a. M.: Philipp von Zabern.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Pyzel, J. (2013). Unusual funerary practices in the Brześć Kujawski culture in the Polish lowland. In N. Müller-Scheeßel (Ed.), “Irreguläre” Bestattungen in der Urgeschichte Norm, Ritual, Strafe …?; Akten der Internationalen Tagung in Frankfurt a. M. vom 3. bis 5. Februar 2012 (pp. 139–150). Bonn: Habelt.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Pyzel, J. (2016). Being at home in the early Chalcolithic. The Longhouse phenomenon in the Brześć Kujawski culture in the Polish Lowlands. Open Archaeology, 2(1), 97–114. doi: 10.1515/opar-2016-0007.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Pyzel, J. (2017). Late Neolithic Pottery at Çatalhöyük East. In W. Cruells, I. Mateiciucová, & O. Nieuwenhuyse (Eds.), Painting pots-painting people: late neolithic ceramics in ancient mesopotamia (pp. 93–106). Oxford, Philadelphia: Oxbow Books.Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Pyzel, J. (2019). The Brześć Kujawski culture. The north-easternmost Early Chalcolithic communities in Europe. In R. Gleser & D. Hofmann (Eds.), Contacts, boundaries and innovation. Exploring developed Neolithic societies in central Europe and beyond (pp. 59–90). Leiden: Sidestone Press.Search in Google Scholar
Czerniak, L., Pyzel, J., & Wąs, M. (2016). The beginnings of the Neolithic in Eastern Pomerania: A Linear Pottery culture settlement at site 13, Kościelna Jania, Smętowo graniczne Commune. Sprawozdania Archeologiczne, 68, 193–222.10.23858/SA68.2016.011Search in Google Scholar
Czerniak, L., & Rzepecki, S. (2015). Research on the origin of the TRB culture in east Pomerania. Pottery from Bielawki, site 5, Pelplin commune. Gdańskie Studia Archeologiczne, 5, 40–57.Search in Google Scholar
Marciniak, A., Barański, M. Z., Bayliss, A., Czerniak, L., Goslar, T., Southon, J., & Taylor, R. E. (2015). Fragmenting times: Interpreting a Bayesian chronology for the Late Neolithic occupation of Çatalhöyük East, Turkey. Antiquity, 89(343), 154–176. doi: 10.15184/aqy.2014.33.Search in Google Scholar
Marciniak, A., & Czerniak, L. (2007). Social transformations in the Late Neolithic and the Early Chalcolithic periods in central Anatolia. Anatolian Studies, 57, 115–130. doi: 10.1017/S0066154600008541.Search in Google Scholar
Özdöl-Kutlu, S., Carter, T., Czerniak, L., & Marciniak, A. (2015). The end of the Neolithic settlement: Çatalhöyük and its neighbours. In I. Hodder & A. Marciniak (Eds.), Themes in contemporary archaeology: Vol. 1. Assembling Çatalhöyük (pp. 179–195). Leeds: Maney Publishing.Search in Google Scholar
Roffet-Salque, M., Marciniak, A., Valdes, P. J., Pawłowska, K., Pyzel, J., Czerniak, L., … Evershed, R. P. (2018). Evidence for the impact of the 8.2-kyBP climate event on Near Eastern early farmers. Proceedings of the National Academy of Sciences, 115(35), 8705–8709. doi: 10.1073/pnas.1803607115.Search in Google Scholar
© 2022 Joanna Pyzel et al., published by De Gruyter
This work is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
