Skip to content
BY 4.0 license Open Access Published by De Gruyter Open Access January 29, 2021

Jan Sobieski’s latifundium and the soldiers (1652-1696)

  • Magdalena Ujma
From the journal Open Military Studies

Abstract

An analysis of the relationship between Jan III Sobieski and the people he distinguished shows that there were many mutual benefits. Social promotion was more difficult if the candidate for the office did not come from a senatorial family34. It can be assumed that, especially in the case of Atanazy Walenty Miączyński, the economic activity in the Sobieski family was conducive to career development. However, the function of the plenipotentiary was not a necessary condition for this. Not all the people distinguished by Jan III Sobieski achieved the same. More important offices were entrusted primarily to Marek Matczyński. Stanisław Zygmunt Druszkiewicz’s career was definitely less brilliant. Druszkiewicz joined the group of senators thanks to Jan III, and Matczyński and Szczuka received ministerial offices only during the reign of Sobieski. Jan III certainly counted on the ability to manage a team of people acquired by his comrades-in-arms in the course of his military service. However, their other advantage was also important - good orientation in political matters and exerting an appropriate influence on the nobility.

The economic basis of the magnate’s power is an issue that requires more extensive research. This issue was primarily of interest to historians dealing with latifundia in the 18th century. This was mainly due to the source material. Latifundial documentation was kept much more regularly in the 18th century than before and is well-organized. The economic activity of the magnate was related not only to the internal organization of landed estates. It cannot be separated from the military, because the goal of the magnate’s life was politics and, very often, also war. Despite its autonomy, the latifundium wasn’t isolated. Despite the existence of the decentralization process of the state, the magnate families remained in contact with the weakening center of the state and influenced changes in its social structure. The actual strength of the magnate family was determined not only by the area of land goods, but above all by their profitability, which depended on several factors: geographic location and natural conditions, the current situation on the economic market, and the management method adopted by the magnate. In the 17th century, crisis phenomena, visible in demography, agricultural and crafts production, money and trade, intensified. In these realities, attempts by Jan III Sobieski to reconstruct the lands destroyed by the war and to introduce military rigor in the management center did not bring the expected results. Sobieski, however, introduced “new people” to the group of senators, who implemented his policy at the sejmiks and the Parliament, participated in military expeditions and managed his property.

Bibliography

Material archival

Archiwum Główne Akt Dawnych: Archiwum Publiczne Potockich, 7; Archiwum Radziwiłłów V; Archiwum Zamoyskich, 1326; Zbiór Czołowskiego 376, 391, 392, 422, 499, 1056.Search in Google Scholar

Archiwum Państwowe w Gdańsku, 300, 12/392.Search in Google Scholar

Biblioteka Akademii Nauk Ukrainy im. W. Stefanyka we Lwowie, fond Ossolińskich, 66.Search in Google Scholar

Centralnyj Dierżawnyj Archiw Ukraini Lviv, 132-1-750.Search in Google Scholar

Nacjanalny Gistaryczny Archiv Belarusi Minsk, 694-2-274, 282, 286, 649-651, 1274, 1275, 2024-2029, 2451, 2461, 6549, 9527.Search in Google Scholar

Source editions

Maria Kazimiera i Jan Sobiescy, Listy okresu odsieczy wiedeńskiej, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa, 1983 (in Polish).Search in Google Scholar

Nieznane listy Jan Sobieski, ed. G. Klimecka, Biblioteka Narodowa, Warszawa, 1987 (in Polish).Search in Google Scholar

Sobieski J., Listy do Marysieńki, vol. 1-2, ed. L. Kukulski, Czytelnik, Warszawa, 1973 (in Polish).Search in Google Scholar

Studies

Anusik Z., Latyfundia książąt Zbaraskich w XVI i XVII wieku, „Przegląd Nauk Historycznych”, vol. 8, 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2009, 17-77 (in Polish).Search in Google Scholar

Bogucka M., Kryzys monetarny XVII wieku. Konsekwencje społeczne i psychologiczne w Polsce, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 1976 (in Polish).Search in Google Scholar

Chłapowski K., Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795. Materiały źródłowe, Bellerive-sur-Allier, Warszawa, 2017 (in Polish).Search in Google Scholar

Ciara S., Senatorowie i dygnitarze koronni w drugiej połowie XVII w., Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław, 1990 (in Polish).Search in Google Scholar

Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1982 (in Polish).Search in Google Scholar

Długosz J., Latyfundia Lubomirskich w XVII wieku (powstanie-rozwój-podziały), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 1997 (in Polish).Search in Google Scholar

Gierowski A., Między absolutyzmem a złotą wolnością. Z dziejów wewnętrznych Rzeczypospolitej w latach 1712-1715, Zakł. Narod. im. Ossolińskich, Wrocław, 1953 (in Polish).Search in Google Scholar

Głombiowski K., Ksenofont. Żołnierz i pisarz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1993 (in Polish).Search in Google Scholar

Historia chłopów polskich, vol. 1, red. S. Inglot, Wrocław 1992 (in Polish).Search in Google Scholar

Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. 4: Od połowy XVII do końca XVIII wieku, red. Z. Kamieńska i B. Baranowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1978 (in Polish).Search in Google Scholar

Hundert Z., Strażnicy koronny i wojskowy w dobie Jana Sobieskiego (1667–1696). Kilka uwag o osobach odpowiedzialnych za organizowanie przemarszów armii koronnej, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 99, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2017 (in Polish), 149-170.10.18778/0208-6050.99.08Search in Google Scholar

Kaniewski J., Sejmiki koronne wobec problemów wewnętrznych Rzeczypospolitej za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673), Uniwersytet Śląski, Katowice, 2014.Search in Google Scholar

Korzon T., Dola i niedola Jana Sobieskiego 1629-1674, Akademia Umiejętności, Kraków, 1898 (in Polish).Search in Google Scholar

Kotarski H., Marek Matczyński, [in] Polski Słownik Biograficzny, t. 20, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich,Wrocław, 1975, 175-176 (in Polish).Search in Google Scholar

Kowalski M., Ordynacja Zamojska jako państwo magnackie Rzeczypospolitej Szlacheckiej, „Przegląd Geograficzny”, vol. 81, 2, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, Warszawa, 2009, 173-203 (in Polish).Search in Google Scholar

Kurtyka J., Latyfundium Tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV - XVII wiek), Księgarnia Akademicka, Kraków, 1999 (in Polish)Search in Google Scholar

Nagielski M., „Partia dworska” w schyłkowym okresie panowania Jana Kazimierza Wazy (1664–1668), [in] idem, Druga wojna domowa w Polsce. Z dziejów polityczno-wojskowych u schyłku rządów Jana Kazimierza Wazy, Wydawnictwo Neriton, Warszawa, 2011 (in Polish).Search in Google Scholar

Piwarski S., Druszkiewicz Stanisław, [in] Polski Słownik Biograficzny, vol. 5, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 1939-1946 (in Polish).Search in Google Scholar

Schnayder J., Wstęp, [w:] Ksenofont, Wybór pism, oprac. J. Schnayder, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1966 (in Polish).Search in Google Scholar

Ujma M., Latyfundium Jana Sobieskiego1652-1696, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005 (in Polish).Search in Google Scholar

Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Biblioteka Kórnicka, Kórnik, 1992, 185 (in Polish).Search in Google Scholar

Wagner M., Korpus oficerski wojska polskiego w drugiej połowie XVII wieku, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim, 2015 (in Polish)Search in Google Scholar

Wielebska Z., Powstanie majątku Stanisława Koniecpolskiego (1591-1646), hetmana wielkiego koronnego, „Studia Historyczne”, vol. 24, 4, Polska Akademia Nauk, Kraków, 1981, 547-556 (in Polish).Search in Google Scholar

Wimmer J., Miączyński Atanazy Walenty, [in] Polski Słownik Biograficzny, vol. 22/3, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich i Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk, 1975, 553—555 (in Polish).Search in Google Scholar

Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim, 2019 (in Polish).Search in Google Scholar

Wójcik Z., Jan Sobieski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1983 (in Polish).Search in Google Scholar

Received: 2020-10-26
Accepted: 2020-11-07
Published Online: 2021-01-29
Published in Print: 2020-01-01

© 2020 Magdalena Ujma, published by De Gruyter

This work is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Downloaded on 28.5.2023 from https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/openms-2020-0105/html
Scroll to top button