Abstract
Background: The article aims to present the state of research on the Battle of Kircholm (Salaspils), which took place in Livonia (now Latvia) on September 27, 1605., between the Polish-Lithuanian Commonwealth and Sweden. 74% of Swedes were killed, and the winners lost only 3% of their forces. It was an absolute massacre carried out by an army consisting in two-thirds of cavalry against an enemy with an advantage in infantry and artillery, which in theory is more modern.
Methodology: The author has analyzed the known and unknown historiography of sources, including archaeological, epistolary, historiographic, iconographic, narrative, and normative materials. He compared the results with previous literature on the subject.
Principal Findings/Results: The analysis conducted showed a brilliant tactic by the Polish-Lithuanian Commonwealth’s army, consisting of combining cavalry with infantry. This, along with many errors in command of the Swedish army, led to the downfall of the Scandinavians.
Conclusions/Significances: The success at Kircholm saved the Polish-Lithuanian rule over the Daugava River. Unfortunately, it cemented Polish-Lithuanian nobility in the mistaken belief about the power of the army of the Republic, that without money and reforms, they began to lose advantage over opponents.
References
Manusripts
Biblioteka Narodowa (Warsow), G.11146: Wieszczycki T., [Kopia sporządzona przez polskiego artystę T. Wieszczyckiego w technice akwaforty w XIX w. miedziorytu ukazującego bitwę pod Kircholmem autorstwa Antonio Tempesty na podstawie rysunku Giacoma (Jakuba) Lauro w 1606 r.] (in Polish).Search in Google Scholar
Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego (Warsow), Rps BUW nr 1954.: Naronowicz-Naroński J., Optima Lub Perspectiva… (in Polish)Search in Google Scholar
Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie (Cracow), Teki Naruszewicza, Vol. 100: Sigismund III to John Charles Chodkiewicz, 5.10.1605, Cracow (in Polish).Search in Google Scholar
Latvijas Valsts Vēstures Arhīvs (Riga), 4038/2/90: Viecken G., Kurtze Beschreibung, was sich gedenckwürdiges zu Riga begeben und zugetragen von 1521 bis 1626 (in German).Search in Google Scholar
Riksarkivet (Stockholm), SE/KrA/0455/G I 1605/1: Styrkeuppgifter från slaget vid Kirkholm (in Swedish).Search in Google Scholar
Riksarkivet (Stockholm), SE/RA/5104/5104.1/A./7: Summarisk uppgift över det krigsfolk, som följde konungen i fält 1605 13/9 (in Swedish).Search in Google Scholar
Riksarkivet (Stockholm), SE/KrA/0438: [Ordres de bataille] (in Swedish).Search in Google Scholar
Printed sources
Bodecker J., Bodeckers Chronik. Livländischer und Rigascher Ereignisse. 1593-1638, J. G. L. Napiersky (ed.), N. Kymmel’s Buchhandlung, Riga, 1890 (in German).Search in Google Scholar
Boierus L., Carolomachia, qua Felix Victoria, Ope Dvina…, Typis Academis S.I. Thomas Leuicki, Vilniae, 1606 (in Latin).Search in Google Scholar
Bojeris L., Karolių mūšis, B. Kazlauskas (ed.), Vilniaus V. Kapsuko universitetas, Vilnius, 1981 (in Lithuanian).Search in Google Scholar
Equitis Lituani De Bello Livonico per Decennium gesto, Apud Ioannem Karcanum, Vilnae, 1610 (in Latin).Search in Google Scholar
Hiärn T., Ehst-, Lyf-, und Lettländischer Geschichte, In: Monumenta Livoniae Antique, Vol. 1, C. E. Napiersky (ed.), Verlag von Eduard Frantzen’s Buchhandlung, Riga, Dorpat und Lepzig, 1835: 1–444 (in German).Search in Google Scholar
Kojałowicz W. W., Herbarz szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego zwany Nomenclator, W. L. Anczyc i Sp., Kraków, 1905 (in Polish).Search in Google Scholar
List J. Karola Chodkiewicza do króla, Dan pod Rygą, d. 30 września 1605 r., In: Wypisy do ćwiczeń z historii wojskowej, Vol. 1/1, J. Wimmer (ed.), Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego, Warszawa, 1961: 100-101 (in Polish).Search in Google Scholar
Nowiny z Inflant, In: Wypisy do ćwiczeń z historii wojskowej, Vol. 1/1, J. Wimmer (ed.), Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego, Warszawa, 1961: 96–100 (in Polish).Search in Google Scholar
Nyenstädt F., Livländische Chronik, In: Monumenta Livoniae Antique, Vol. 2, G. Tielemann (ed.), Verlag von Eduard Frantzen’s Buchhandlung, Riga und Lepzig, 1839: 1–160 (in German).Search in Google Scholar
Piasecki P., Chronika Gestorum in Europa singulorium recentiorum, Ad Annum Christi, In Officina Typographica Francisci Caesarij, Cracoviae, 1645 (in Latin).Search in Google Scholar
Plinius B., Victoria, quam iuvante DEO Optimo Maximo, s. n., Riga, 1605 (in Latin).Search in Google Scholar
Rzetowski E., Sława losu szczęśliwego w Inflanciech przez J. K. Chodkiewicza, s. n., Wilno, 1605 (in Polish).Search in Google Scholar
Schreiben Herzogs Friedrich von Kurland über die Schlacht bei Kirchholm am 17. Sept. 1605., J. Bohlen (ed.), Mittheilungen Aus dem Gebiete der Geschichte Liv-, Est- und Kurland, Vol. 9, 1858: 114–118 (in German).Search in Google Scholar
Slaktarebenck czyli Krwawe jatki księcia Karola Sudermańskiego, W. Krawczuk (ed.), Towarzystwo Wydawnicze “Historia Iagellonica”, Kraków 2017 (in Polish).Search in Google Scholar
Snayers P., Bitwa Pod Kircholmem, 1605 r., In: Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Kirholm_1605_I.JPG (in Polish).Search in Google Scholar
Studies
Antanavičius D., Lietuvio bajoro Dešimtmetis livonijos karas (1610.) Ir jo autorius (autorystes atribucijos bandymas), LII leidyhla, Vilnius, 2003 (in Lithuanian).Search in Google Scholar
Antanavičius D., Znane i nieznane źródła do kampanii kircholmskiej w 1605 roku, In: Wojny Północne w XVI-XVIII wieku. W czterechsetlecie bitwy pod Kircholmem, B. Dybaś (ed.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 2007: 23–41 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Księstwo Kurlandii i Semigalii w wojnie Rzeczypospolitej ze Szwecją w latach 1600-1629, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 2012 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Liczebność, skład i szyk wojska hetmana Jana Karola Chodkiewicz w bitwie pod Kircholmem na „Ordre de bataille” Erika Dahlberga, Zapiski Historyczne. Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich, Vol. 74, no. 3, 2009: 77–93 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Oblężenie Rygi w 1621 roku, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, Vol. 45, 2008: 14–39 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Ordre de Bataille armii walczących pod Kircholmem dnia 27 września 1605 r., In: Do szarży marsz, marsz… Studia z dziejów kawalerii, Vol. 4, A. Smoliński (ed.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 2013: 27–62 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Polacy w armii Karola IX w bitwie pod Kircholmem 27 IX 1605 roku, Zapiski Historyczne. Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich, Vol. 78, no. 3, 2013: 93–104.Search in Google Scholar
Balcerek M., Polacy w armii Karola IX w bitwie pod Kircholmem 27 IX 1605 roku, Zapiski Historyczne. Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich, Vol. 78, no. 3, 2013: 93–104 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Ustawienie walczących stron w stosunku do rzeki Dźwiny w bitwie pod Kircholmem w 1605 roku, In: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, Vol. 7, K. Łopatecki and W. Walczak (eds.), Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, Białystok, 2017: 113–149 (in Polish).Search in Google Scholar
Balcerek M., Vom nationalen Narrativ vergessen – Der Beitrag des Herzogtums Kurland und Semgallen sowie des Piltener Kreises während der Schlacht bei Kirchholm im Jahre 1605, Militaergeschichtliche Zeitschrift, Vol. 72, no. 2, 2013: 243–266. https://doi.org/10.1515/mgzs-2013-0010 (in German).10.1515/mgzs-2013-0010Search in Google Scholar
Balcerek M., Zdobycie Rygi w 1621 roku – rewanż za Kircholm?, In: Wojny północne w XVI-XVIII wieku. W czterechsetlecie bitwy pod Kircholmem, B. Dybaś (ed.), Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń, 2007: 81–92 (in Polish).Search in Google Scholar
Barkman B., Kungl. Svea livgardes historia, Vol. 2, Stift. för Svea livgardes historia, Stockholm, 1939 (in Swedish).Search in Google Scholar
Bensow E., Kungl. Skaraborgs regementes historia, Vol. 1, Wald. Zacharissons Boktryckeri A.-B., Göteborg, 1931 (in Swedish).Search in Google Scholar
Bohun T. Kircholm 1605. Gambit hetmański, Mówią Wieki, no. 10, 2005: 10-15 (in Polish).Search in Google Scholar
Ciglis J., “Szwedzki Szaniec” w Salaspils a Bitwa Pod Kircholmem, Z Otchłani Wieków, Vol. 62, no. 1–4, 2007: 47–55 (in Polish).Search in Google Scholar
Doroszenko W. W., Eksport Rygi na zachód w okresie przynależności do Rzeczypospolitej (1562-1620), Zapiski Historyczne. Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich, Vol. 31, no. 1, 1966: 7–44 (in Polish).Search in Google Scholar
Ericson L., Den glömda katastrofen, In: Svenska slagfält, L. Ericson (ed.), Wahlström & Widstrand, Stockholm, 2003: 89–94 (in Swedish).Search in Google Scholar
Hniłłko A., Plan bitwy pod Kircholmem Józefa Naronowicza-Narońskiego z r. 1659, Przegląd Historyczno-Wojskowy, Vol. 7, no. 1, 1934: 126–133 (in Polish).Search in Google Scholar
Kowalski K., Archeolodzy na polu bitwy husarii, Rzeczpospolita, 2010, no. 252: A22 (in Polish).Search in Google Scholar
Kudelka F., Bitwa pod Kircholmem, Ateneum, Vol. 3, 1883: 478–512 (in Polish).Search in Google Scholar
Kudelka F., Bitwa pod Kircholmem, O. Laskowski (ed.), Główna Księg. Wojskowa, Warszawa, 1921 (in Polish).Search in Google Scholar
Naruszewicz A., Historya Jana Karola Chodkiewicza, Woiewody Wilenskiego, Hetmana Wielkiego W.X.L., Vol. 1, w Drukarni Nadworney J. K. Mci, Warszawa, 1871 (in Polish).Search in Google Scholar
Parker G., The military revolution : military innovation and the rise of the West, 1500-1800., Cambridge University Press, Cambridge, 1988.10.2307/1906367Search in Google Scholar
Petri G., Kungl. Första livgrenadjärregementets historia, Vol. 1, Norstedt, Stockholm, 1926 (in Swedish).Search in Google Scholar
Rawski W., Kircholm 1605. Refleksje w 400-lecie bitwy, Przegląd Historyczno-Wojskowy, Vol. 6, no. 3, 2005: 145–172 (in Polish).Search in Google Scholar
Sikora R., Niezwykłe Bitwy i Szarże Husarii, Instytut Wydawniczy ERICA, Warszawa, 2011 (in Polish).Search in Google Scholar
Teodorczyk J., Tajemnice zwycięstwa, czyli bitwa pod Kircholmem w ikonografii z XVIII w., Muzealnictwo Wojskowe, Vol. 8, 2005: 373–402 (in Polish).Search in Google Scholar
Teodorczyk J., Żygulski Zdzisław jun., Dwugłos o Bitwie Pod Kircholmem. Historia i Ikonografia, Rocznik Historii Sztuki, Vol. 24, 1999: 97–130 (in Polish).Search in Google Scholar
Tranér G., Kungl. Carl IX’s krig i Livland år 1602–1605, Akad. bokh., Sztokholm, 1876 (in Swedish).Search in Google Scholar
Wisner H., Bitwa Kircholmska – Pytania i Wątpliwości, In: Wojny Północne w XVI–XVIII Wieku. W Czterechsetlecie Bitwy Pod Kircholmem, B. Dybaś (ed.), Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń, 2007: 15–22 (in Polish).Search in Google Scholar
Wisner H., Kircholm 1605, 3rd ed., Bellona, Warszawa, 2011 (in Polish).Search in Google Scholar
Wisner H., Polska Sztuka Wojenna Pierwszej Połowy XVII Wieku. Wątpliwości i Hipotezy, Kwartalnik Historyczny, Vol. 84, no. 2, 1977: 405–415 (in Polish).Search in Google Scholar
Ziemlewska A., Ryga w Rzeczypospolitej Polsko-Litewskiej (1581-1621), Towarzystwo Naukowe w Toruniu; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, 2008 (in Polish).Search in Google Scholar
© 2021 Mariusz Balcerek, published by De Gruyter
This work is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.